Verklaring omtrent gedrag (vog)
Organisaties kunnen hun vrijwilligers verplichten om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG), ook wel bekend als 'bewijs van goed gedrag', te overhandigen. De vrijwilliger kan met de VOG aantonen dat hij of zij in het verleden niets heeft gedaan dat het vrijwilligerswerk in de weg staat.
De VOG is daarmee een belangrijk onderdeel van het preventie- en integriteitsbeleid van elke vrijwilligersorganisatie.
Meestal is er een goede reden om een VOG aan te vragen. Je werkt als vrijwilliger bijvoorbeeld met kwetsbare groepen of je verricht werkzaamheden met bepaalde verantwoordelijkheden.
De meeste organisaties vergoeden deze VOG. Daarnaast zijn er ruime mogelijkheden om in aanmerking te komen voor een gratis VOG. Kijk hieronder voor meer informatie over deze mogelijkheid en vraag bij de organisatie waar je vrijwilligerswerk doet, welke situatie voor jou van toepassing is.
De dienst Justis, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, beslist of je de VOG krijgt. Maar een heel klein percentage ontvangt na controle van de gegevens door Justis geen VOG. Twijfel jij of je gezien jouw situatie in aanmerking zou kunnen komen voor een VOG, dan kun je ook de VOG-check doen van te voren. Met deze door Justis ontwikkelde test kun je in 1 minuut, anoniem, checken of je een VOG kunt krijgen. De VOG-check maakt op een laagdrempelige manier duidelijk dat niet ieder strafbaar feit het krijgen van een VOG in de weg hoeft te staan. De VOG draagt bij aan een veiligere samenleving, maar stimuleert tegelijkertijd de mogelijkheid op een beter leven, met nieuwe perspectieven.
Er zijn twee manieren om een VOG aan te vragen:
Regeling gratis VOG
Sinds maart 2019 kunnen nog meer organisaties die met vrijwilligers werken, deelnemen aan de Regeling Gratis VOG. Voorbeelden zijn VOF's en eenmanszaken.
Het doel van deze regeling is bijdrage leveren aan veiligheid binnen vrijwilligersorganisaties en vrijwilligerswerk.
Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk organisaties zich aanmelden voor de regeling.
In de oude regeling was de voorwaarde opgenomen dat de organisatie rechtspersoonlijkheid en volledige rechtsbevoegdheid moest bezitten. Hierdoor konden kleinere organisaties, zoals eenmanszaken of VOF's, geen gebruik maken van de regeling.
Daarom heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) besloten deze voorwaarde te schrappen. Dit betekent dat nu ook organisaties zonder rechtspersoonlijkheid, waarbinnen vrijwilligers met kwetsbare personen werken, worden toegelaten tot de regeling. Natuurlijk onder voorwaarde dat zij een actief en gedegen preventie- en integriteitsbeleid toepassen en ook verder voldoen aan de regeling.
Voorwaarden gratis VOG
Om in aanmerking te komen voor een gratis VOG, moet jouw organisatie voldoen aan een aantal voorwaarden. De belangrijkste 2 worden hieronder kort genoemd. Meer informatie over de voorwaarden tref je op Gratisvog.nl, een initiatief van NOC*NSF en NOV, Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk.
1. Kwetsbare mensen
Vrijwilligers in jouw organisatie werken met kwetsbare mensen. Deze afhankelijkheidsrelatie en deze kwetsbaarheid moet je omschrijven. Voorbeelden van kwetsbare doelgroepen en de relatie met de vrijwilliger vind je hier.
2. Actief preventie- en integriteitsbeleid
Het is belangrijk dat organisaties waar vrijwilligers actief zijn voldoende aandacht hebben voor de risico's op grensoverschrijdend gedrag door vrijwilligers. Om deze risico's te beperken, is het belangrijk dat je als organisatie een actief en gedegen preventie- en integriteitsbeleid hebt. Onderdeel van dit beleid is dat vrijwilligers in het bezit zijn van een VOG. Andere onderdelen kunnen bijvoorbeeld het aanstellen van een vertrouwenspersoon zijn of het opstellen van gedragsregels. Om in aanmerking te komen voor de regeling moet je als organisatie je integriteitsbeleid toelichten in een beleidsplan of een link naar een website opnemen, waarin het plan is uitgewerkt. Kortom: je moet dit beleid aantoonbaar maken in je aanvraag.
Heb je als organisatie nog geen preventiebeleid, dan zijn er gelukkig veel mogelijkheden om aan voorbeelden te komen.
Zo hebben het NOC*NSF en het NOV, Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk een stappenplan gemaakt om dit veiligheidsbeleid op te stellen. Ook kun je handige tips en tools vinden op de website In Veilige Handen. Hieronder tref je de links aan naar deze informatie.
- Stappenplan preventief beleid voor vrijwilligersorganisaties
- Stappenplan preventief beleid voor sportorganisaties
- In Veilige Handen
Daarnaast bieden we je graag de mogelijkheid om je (voorgenomen) preventiebeleid met ons door te spreken. Wellicht hebben we nog handige tips of aandachtspunten die je verder op weg helpen. Neem hiervoor contact op met Mariëlle Voermans, coördinator Steunpunt Vrijwilligerswerk Eerselvoorelkaar.